به گزارش ائلین باخیشی/ سینا مطهر، ۲۹ اسفند، یادآور یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است؛ روزی که در سال ۱۹۵۱ (۱۳۳۰ شمسی) صنعت نفت ایران به طور رسمی ملی شد. این روز به عنوان «روز ملی شدن صنعت نفت» در تقویم جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است و هر ساله مراسم مختلفی به این مناسبت برگزار میشود.
در ۲۹ اسفند ۱۳۳۰، مجلس شورای ملی ایران با تصویب قانونی، صنعت نفت کشور را از دست شرکتهای خارجی، بهویژه شرکت نفت انگلستان، خارج کرد و آن را به دولت ایران واگذار نمود. این اقدام تاریخی به رهبری محمد مصدق، نخستوزیر وقت، انجام شد و یکی از مهمترین دستاوردهای سیاسی و اقتصادی ایران در قرن بیستم به شمار میآید.
پیش از ملی شدن صنعت نفت، نفت ایران تحت کنترل کامل شرکت نفت انگلیس و ایران (که بعدها به شرکت BP تغییر نام یافت) قرار داشت. این شرکت، منابع نفتی ایران را استخراج کرده و بخش عمدهای از درآمد حاصل از آن را به نفع خود برداشت میکرد. در مقابل، ایران سهم ناچیزی از درآمدهای نفتی خود دریافت میکرد. مصدق و همکارانش، با تکیه بر اراده و خواست ملت، به دنبال احقاق حقوق ایران بودند و توانستند به ملی شدن این صنعت دست یابند.
ملی شدن نفت ایران، نه تنها به دلیل ابعاد اقتصادی آن، بلکه از نظر سیاسی و اجتماعی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. این اقدام، نمادی از استقلال و خودکفایی ملت ایران بود و نشان داد که کشور میتواند منابع خود را کنترل کرده و از آن بهرهبرداری کند. پس از ملی شدن نفت، ایران توانست به کنترل بیشتر منابع خود دست یابد و نقش برجستهتری در اقتصاد جهانی ایفا کند.
در کنار این جنبههای اقتصادی، ملی شدن صنعت نفت موجب بروز تغییرات سیاسی و اجتماعی عمیق در کشور شد. این حرکت باعث ایجاد تحولاتی در سطح داخلی و بینالمللی گردید و موجب توجه بیشتر به اهمیت استقلال اقتصادی و سیاسی کشورها شد.
پس از ملی شدن نفت، دولت ایران با چالشهای مختلفی مواجه شد. از جمله واکنشهای شدید بریتانیا و سایر کشورها که منجر به بحرانهایی مانند کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شد. با این حال، روز ملی شدن صنعت نفت همچنان در تاریخ ایران به عنوان نماد مقاومت در برابر استعمار و استثمار خارجی باقی مانده است.
۲۹ اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت، برای ایرانیان به عنوان یک روز تاریخی و پر افتخار شناخته میشود. این روز نمادی از اراده ملی، استقلال و مبارزه برای حفظ منابع طبیعی کشور است. هر ساله با برگزاری مراسمها و همایشها در این روز، یاد و خاطره آن دوران پر فراز و نشیب زنده میشود و نسلهای جدید از این دستاورد بزرگ ملی آگاه میشوند. این روز به یادآوری میپردازد که تاریخ ایران، سرشار از لحظات تاریخی و لحظههای مهمی است که نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای جهان معاصر نیز قابل توجه و اهمیت است.
- نویسنده : سینا مطهر





















Sunday, 7 December , 2025